Η θεωρία της ταμπέλας και το Δημοκρατικό πολίτευμα

Ζούμε σε έναν κόσμο, ο οποίος διέπεται από συνεχείς, αδιάλειπτες και «αγεφύρωτες» αντιθέσεις και συγκρούσεις. Αποτελούμε μονάδες ενός κοινωνικού συνόλου, το οποίο είναι ικανό για το καλύτερο αλλά και για το χειρότερο. Σε όλους τους τομείς υπάρχει ο λόγος και ο αντίλογος και η μόνη λύση για να αμβλυνθούν αυτές οι διαφορές είναι η δημιουργία μίας συντεταγμένης πολιτείας, η οποία θα διέπεται από νόμους, κανόνες και από την αρχή της πλειοψηφίας, της οποίας η άποψη θα πρέπει να γίνεται σεβαστή.

Βέβαια οι απόψεις περί πλειοψηφίας διίστανται. Άλλοι άνθρωποι θεωρούν ότι η απόλυτη και πραγματική λαϊκή πλειοψηφία, είναι αυτή η οποία πρέπει να καθορίζει τα πράγματα, άλλοι θεωρούν ότι η σοφία ενός πανίσχυρου μονάρχη είναι ικανή για να αντιμετωπίσει επιτυχώς τα προβλήματα που η πλειοψηφία αδυνατεί να επιλύσει, ενώ οι άλλοι θεωρούν, ότι μία ελίτ ανθρώπων με ένδοξη καταγωγή (ευπατρίδες) και με ανεπτυγμένο πνεύμα και επιστημονική κατάρτιση, μπορούν να θεσπίσουν ορθούς νόμους, οι οποίοι θα ευνοήσουν το κοινωνικό σύνολο. Όμως το γενικό αυτό πλαίσιο της ιδεολογικής αντιπαράθεσης, δημιουργεί εύκολα εντάσεις, παρερμηνείες και συγκρούσεις οι οποίες αντί να ελαττώνονται με την πάροδο των χρόνων, μάλλον αυξάνουν ακόμα περισσότερο.

Και στο σημείο αυτό, καταφθάνουμε στη θεωρία της ταμπέλας, η οποία στις μέρες μας, είναι και αυτή η οποία ρυθμίζει το πλαίσιο του δημοσίου διαλόγου. Στην εποχή της εξέλιξης και της πληροφορίας λοιπόν, στον αιώνα της προόδου και της εκδημοκρατικοποίησης των ανθρωπίνων κοινωνιών, ο δημόσιος διάλογος χωλαίνει πιο πολύ παρά ποτέ άλλοτε. Το μέτρο και η αντικειμενικότητα στο δημόσιο διάλογο, έχουν παραχωρήσει τη θέση τους στις ύβρεις και στον στιγματισμό του συνομιλητή μας. Αντί να ανταλλάσσουμε σκέψεις, απόψεις και επιχειρήματα τεκμηριωμένα και λογικά, ανταλλάσσουμε ύβρεις και χαρακτηρισμούς. Αντί για έναν «παθιασμένο» μεν ορθό δε ιδεολογικό διάλογο, διαλέγουμε έναν στείρο και αντιπαραγωγικό μονόλογο, ο οποίος αντί να αμβλύνει, γιγαντώνει τις αντιθέσεις και οδηγεί στο απόλυτο τίποτα και στη γνωστή θεωρία της ταμπέλας. Και εάν θέλετε να πειστείτε για τα όσα γράφω, επιχειρήστε να δείτε μία πολιτική ή ιδεολογική συζήτηση σε κάποιο τηλεοπτικό πάνελ. Ύβρη στην ύβρη και οχετός στον οχετό. Ποιο το αποτέλεσμα; Πολίτες ανενημέρωτοι και άβουλοι, οι οποίοι διαλέγουν τον εύκολο δρόμο της αποχής, αντί του δύσκολου, μα απολύτως ηρωικού δρόμου της ενεργής συμμετοχής στα δημόσια πράγματα και της ανάδειξης των θετικών αξιών και επιτευγμάτων των ανθρωπίνων κοινωνιών.

Η «ταμπέλα» όμως στο δημόσιο διάλογο οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο μίσος και στον όλεθρο. Η «ταμπέλα» και ο στιγματισμός, αποτελούν χαρακτηριστικό μέσο ανάδειξης των πιο ολοκληρωτικών και των πιο απολυταρχικών απόψεων. Η «ταμπέλα» είναι αυτή που αποδυναμώνει το δημοκρατικό πολίτευμα και οδηγεί αρχικά στο νόμο του όχλου (οχλοκρατία), ο οποίος με τη σειρά του οδηγεί στο εμφύλιο μίσος και σπαραγμό, το οποίο έρχεται να «σβήσει» ως αυτόκλητος σωτήρας, ένας απόλυτος μονάρχης και η εκλεκτή του «αυλή». Πως όμως μπορεί ο ολοκληρωτισμός να νικηθεί; Πως μπορεί η φιλελευθεροποίηση των ανθρωπίνων κοινωνιών να γίνει απτή και όχι ουτοπική πραγματικότητα; Μήπως με την απαξίωση οποιασδήποτε συνεκτικής αξίας των ανθρωπίνων κοινωνιών; Μήπως με την υιοθέτηση ενός αντιαισθητικού και αντιπαραγωγικού μοντέλου τεχνητού διαλόγου, το οποίο οδηγεί σε τραγελαφικούς μονολόγους;

Ως ένας Έλληνας με δημοκρατικά φρονήματα και ως ένας Έλληνας ο οποίος ασπάζεται τη ρήση του Αιγέα του θρυλικού βασιλέως των Αθηνών στο βιβλίο του Νικόλαου Καζαντζάκη « Στα παλάτια της Κνωσού σελ. 145»: «Το ανώτατο αγαθό του ανθρώπου είναι η ελευθερία», θεωρώ ότι έχω καθήκον να εκφράσω και να τεκμηριώσω τη δική μου άποψη. Αρχικά λοιπόν, θεωρώ αναγκαίο οι «ταμπέλες» να εκλείψουν από το δημόσιο διάλογο και να επιστρέψουμε επιτέλους σε μια ουσιαστική αντιπαράθεση ιδεών. Μία αντιπαράθεση ιδεών, η οποία δε θα διεξάγεται μεταξύ μίας πεφωτισμένης ελίτ, αλλά μεταξύ της σύσσωμης δημοκρατικής πλειοψηφίας. Πως θα συμβεί αυτό; Έχω αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο μου για την ανάγκη δημιουργίας μίας σύγχρονης διαδικτυακής εκκλησίας του δήμου, εις την οποίαν κάθε πολίτης θα έχει δικαίωμα και καθήκον να συμμετάσχει και να παράγει νομοθετικό έργο. Έχω μιλήσει για την ανάγκη μαθήματα όπως η τέχνη της ρητορείας, η πολιτική φιλοσοφία και η αποφθεγματολογία να θεσμοθετηθούν στη δευτεροβάθμια εθνική εκπαίδευση και να βοηθήσουν τη νέα γενεά Ελλήνων να αποκτήσει λογική κρίση και πολιτειακή συνείδηση. Να βοηθήσει τη νέα γενεά να αποκτήσει αυτόνομη κρίση και να διαμορφώσει ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης. Εάν κατορθώσουμε εν ολίγοις να δημιουργήσουμε μία δημοκρατική πλειοψηφία ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΗ και με ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΗ ( όχι αποκλειστικά ατομική) ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ, τότε ναι, το επιχείρημα των οπαδών του ολοκληρωτισμού περί αναποτελεσματικότητας της δημοκρατίας, σε πολύ σημαντικό βαθμό θα εκλείψει. Η περίφημη Πλατωνική αριστοκρατία του πνεύματος, θα μπορεί να καταστεί απτή πραγματικότητα. Μία υγιής αριστοκρατία, η οποία θα απαρτίζεται από ανθρώπους, οι οποίοι θα διέπονται από σπουδαία ιδανικά και αξίες και οι οποίοι θα νομοθετούν και θα διοικούν με γνώμονα το κοινό συμφέρον. Μα πάνω από όλα μία πνευματική αριστοκρατία, η οποία θα αναδειχθεί μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες ( μέσω της ψήφου του σκεπτόμενου λαού), επιτρέποντας την συνύπαρξη των ιδανικών πολιτευμάτων.

Εφόσον όμως αναδείξαμε τον τρόπο με τον οποίο η λαϊκή βούληση, μπορεί να ταυτιστεί με τον ορθολογισμό και τη σύνεση της λεγόμενης πνευματικής αριστοκρατίας και να αναδείξει μία τέτοια γενιά πολιτικών, καιρός να αναφερθούμε και στον τρόπο με τον οποίον θα επιτευχθεί η Αριστοτελική ΟΜΟΝΟΙΑ στην Ελληνική κοινωνία. Στον τρόπο με τον οποίο η φρενήρης άνοδος των ιδεολογιών του μίσους θα αναχαιτιστεί και η συντεταγμένη πολιτεία θα μπορέσει να στυλωθεί γερά στα πόδια της. Κατ' εμέ λοιπόν, συνεκτικοί δεσμοί σε μία κοινωνία, αποτελούν οι πατροπαράδοτοι θεσμοί της. Όλα αυτά ασφαλώς όχι σε μία μορφή τραγελαφική και επιφανειακή, αλλά σε μία μορφή σύνεσης και ομόνοιας.  Η πλειοψηφία των Ελλήνων θαρρώ, αγαπούν την πατρίδα τους. Αγαπούν τη γη που οι πρόγονοι τους με ασίγαστους αγώνες και άπλετο ηρωικό αίμα τους κληροδότησαν και αγαπούν τις αξίες και τα ιδανικά που γεννήθηκαν σε αυτά εδώ τα ιερά χώματα και σε αυτές τις ιερές θάλασσες. Είναι άλλωστε γνήσιο χαρακτηριστικό της φυλής μας, η μοναδική ικανότητα που έχουμε στις δύσκολες στιγμές να ενωνόμαστε και να αντιμετωπίζουμε τον κοινό εχθρό. Όμως επειδή δε θέλω να μακρηγορήσω, παραθέτω την απάντηση του Αριστείδη προς τους Σπαρτιάτες, όταν ο πρώτος με την εξουσιοδότηση σύσσωμης της εκκλησίας του Αθηναϊκού δήμου, αρνιόταν την πρόταση των Περσών για συμμαχία και ηγεμονία των Αθηναίων στον Ελλαδικό χώρο. Μία άρνηση η οποία και οδήγησε στο έπος της Μάχης των Πλαταιών και την οποία παραθέτω αυτολεξεί: «Όσο ο ήλιος εξακολουθεί τον δρόμο του, οι Αθηναίοι δεν πρόκειται να γίνουν σύμμαχοι των Περσών. Κι επειδή έχουν τις ελπίδες στους θεούς, που τα ιερά και τα αγάλματά τους εμόλυναν και κατέστρεψαν οι Πέρσες, θα εξακολουθήσουν να πολεμούν για την ελευθερία τους». Συνεχίζοντας μάλιστα ο Αριστείδης τον ιστορικό του λόγο, θέλησε να καθησυχάσει τους ανήσυχους Σπαρτιάτες και να τους επιστήσει την προσοχή: «Ούτε τόσο χρυσάφι υπάρχει στη γη, ούτε χώρες τόσο πλούσιες, για να δεχθούμε να προδώσουμε την πατρίδα μας και να γίνουμε φίλοι των Περσών. Βιαστείτε μόνο να στείλετε βοήθεια, γιατί ο Μαρδόνιος γρήγορα θα έλθει εναντίον μας».

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν τι θαύματα μπορεί να επιτύχει η αγάπη προς την πατρίδα; Πως η αγάπη για την ελευθερία ( το ανώτατο αγαθό που λέγαμε), μπορεί να γεφυρώσει φαινομενικά «αγεφύρωτα» χάσματα; Αντιλαμβανόμαστε γιατί ο Αριστοτέλης είχε απόλυτο δίκαιο όταν έλεγε τα εξής: «Το ελληνικό γένος ζει ελεύθερα και διοικείται άριστα και θα μπορούσε να κυριαρχήσει, αν ήταν πολιτικά ενωμένο». Όμως πέραν από το θεσμό της πατρίδος, ο θεσμός της θρησκείας που τόσο πολύ έχει λοιδορηθεί, υπήρξε θεμέλιος λίθος της ομόνοιας των Ελλήνων και καθοριστικός παράγοντας όλων των μεγάλων επών του Ελληνισμού. Πέραν όμως από την οποιαδήποτε θεοκρατική αντίληψη, η ιστορική αλήθεια είναι μία. Για τα ιερά που οι Πέρσες βεβήλωσαν αναφέρει ο Αριστείδης ότι θα παλέψουν οι Αθηναίοι, για τον σεβασμό στη μνήμη των νεκρών που η αρχαιοελληνική θρησκεία επέβαλλε, έγραψε ο Σοφοκλής την αριστουργηματική του τραγωδία «Αντιγόνη». Τον Θεό Πάνα έβλεπαν οι Αθηναίοι να πολεμά στο πλευρό τους στη μάχη του Μαραθώνος, όπως και οι Έλληνες στρατιώτες την Παναγία έβλεπαν να ευλογεί τον αγώνα τους στις βουνοκορφές της Πίνδου. «Υπέρ Πίστεως και Πατρίδας» αναφέρει ο Κολοκοτρώνης ότι πολέμησαν οι αγωνιστές του 21', όπως επίσης υπέρ πίστεως και πατρίδος και κάτω από τη σημαία του Χριστού καλεί τους Έλληνες να αγωνιστούν, ο αγνός ιδεαλιστής Αλέξανδρος Υψηλάντης. Οδηγούμενος από την ακλόνητη πίστη του λαού της Βυζαντινής αυτοκρατορίας στο Θείο, κατόρθωσε ο Ηράκλειος να εκδιώξει τον κίνδυνο εξ 'ανατολών και να διασώσει τη Βυζαντινή αυτοκρατορία από την παρακμιακή κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει και πολλά ακόμα παραδείγματα μου έρχονται στο μυαλό όμως σταματώ εδώ και κλείνω το θέμα θρησκεία με την εξής σημαντική παρατήρηση: Η ανεξιθρησκεία αποτελεί δείγμα πολιτισμού. Η φιλελεύθερη κοινωνία του αύριο οφείλει να εδραιωθεί στην ελεύθερη βούληση και στο ελεύθερο φρόνημα, μα κανείς δεν μπορεί να παραποιεί την ιστορική αλήθεια και να μη σέβεται το θρησκευτικό συναίσθημα του οποιουδήποτε πολίτη, οποιαδήποτε θρησκεία και αν ασπάζεται. Όταν αυτό μάλιστα είναι συνυφασμένο με τις ενδοξότερες και λαμπρότερες στιγμές ενός έθνους ( το θρησκευτικό συναίσθημα), δεν μπορείς παρά να το σέβεσαι.

Επιπλέον, η πλειοψηφία των ανθρώπων θεωρώ ότι αγαπά τους ανθρώπους που τον έφεραν στη ζωή. Τους ανθρώπους με τους οποίος μοιράζεται το ίδιο αίμα και τους ανθρώπους με τους οποίους η φύση διάλεξε να ταυτιστεί και να ζήσει μαζί. Η δε σημασία της οικογένειας στις ανθρώπινες κοινωνίες, αποτυπώνεται πιστεύω ξεκάθαρα στην εξής ρήση του μεγάλου Αθηναίου στρατηγού Θεμιστοκλή: « Στους Έλληνες έχουν εξουσία οι Αθηναίοι, στους Αθηναίους εγώ, σ' εμένα η γυναίκα μου, στη γυναίκα μου το παιδί. Έτσι ο γιος μου έχει την ανώτατη εξουσία στην Ελλάδα». Τα παραδείγματα επίσης για τη σημασία και τη δύναμη του οικογενειακού θεσμού στις ανθρώπινες κοινωνίες αμέτρητα. Η δυναστεία των Αντιγονίδων το πλέον καταλληλότερο θαρρώ, όμως για να το αναλύσω χρειάζεται ένα ολόκληρο ξεχωριστό άρθρο.

Εν κατακλείδι, η δημοκρατία είναι το καλύτερο και το δικαιότερο των πολιτευμάτων, όταν το σώμα που του δίνει πνοή (ο ίδιος ο λαός), μπορεί να σκέπτεται και να κρίνει ορθά. Όταν οι δημοκρατικοί ηγέτες αγωνίζονται για την ομόνοια του λαού και όχι για το διχασμό που θα επιφέρει την πόλωση και την μόνιμη «εκλογική πελατεία». Όταν το υπέρτατο αγαθό της ελεύθερης βούλησης και της ελεύθερης ύπαρξης καθιερωθεί φύσει και όχι νόμω!