Νέες θάλασσες νέοι ηγέτες νέοι ορίζοντες
Στο σημερινό άρθρο, θα επιστρέψουμε και πάλι στην αξιοθαύμαστη μυθολογική/ιστορική παράδοση του Ελληνικού έθνους. Και θα επιστρέψουμε και πάλι στις θρυλικές και διαχρονικές παραδόσεις του έθνους μας, ακριβώς επειδή μέσα από αυτές, αντιλαμβανόμαστε καλύτερα την ψυχοσύνθεση και την ιδιοσυγκρασία του λαού μας. Άλλωστε όπως έλεγε και ο Πλάτων, αυτός ο γίγας της διανοήσεως: « Πίσω από κάθε μύθο κρύβεται η αλήθεια».
Όλοι μας θαρρώ, μόλις ακούμε τη λέξη Ελλάδα, σκεφτόμαστε τη λέξη θάλασσα. Όλοι μας όταν ακούμε τη φράση Ελληνικός πολιτισμός, σκεφτόμαστε λέξεις όπως πρωτοπορία, καινοτομία, φιλοδοξία κ.α. Όλοι μας, όταν ακούμε τη λέξη ηγέτης, σκεφτόμαστε τον Φίλιππο Β', αλλά και τον γιο του Αλέξανδρο Γ'. Οι σκέψεις αυτές όμως, οι οποίες ανέκαθεν χαρακτηρίζουν την πλειοψηφία του λαού μας, αποτυπώνονται άψογα θαρρώ, στον ξακουστό μύθο της αργοναυτικής εκστρατείας. Της πρώτης (καταγεγραμμένης) υπερπόντιας εκστρατείας των Ελλήνων. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να δούμε κάποια γεγονότα της Αργοναυτικής εκστρατείας, αναλύοντας όχι τόσο τα ίδια τα γεγονότα, μα το κοινωνικό και αξιακό υπόβαθρο αυτών.
Ο Ιάσων, ο στρατηγός των αργοναυτών, ήταν ο γιος του Αίσονα (βασιλέας της Ιωλκού) και της Πολυμήδης (θεία του πολυμήχανου Οδυσσέως). Κάποια στιγμή όμως, ο Αίσονας χάνει το θρόνο του από τον ετεροθαλή αδερφό του Πελία. Ο έκπτωτος πλέον βασιλέας, φοβούμενος για τη ζωή του ανήλικου υιού του, στέλνει τον μικρό Ιάσονα να μεγαλώσει στο πλευρό του σοφού και αγνού Κένταυρου Χείρωνα, ο οποίος υπήρξε δάσκαλος θνητών και αθανάτων. Ο Ιάσων είχε την τύχη λοιπόν, να μεγαλώσει όχι ως ένα καλομαθημένο βασιλόπουλο, αλλά ως ένας καθημερινός άνθρωπος, καθώς δε γνώριζε την ένδοξη καταγωγή του. Όταν όμως πλέον ενηλικιώθηκε ο νεαρός πρίγκιπας, έσπευσε να γυρέψει εκδίκηση και να ανακτήσει όλα όσα του έκλεψε ο θείος του Πελίας.
Καθώς λοιπόν ο Ιάσονας κατευθυνόταν προς την Ιωλκό, είδε μία ανήμπορη γιαγιάκα, να προσπαθεί να περάσει έναν ορμητικό ποταμό. Ο ευπρεπής και ενάρετος νέος έσπευσε να βοηθήσει την ανήμπορη ηλικιωμένη, μα στην προσπάθεια του έχασε το ένα του σανδάλι. Όμως την πίκρα για την απώλεια του χαμένου σανδαλιού, ήρθε να εξαφανίσει, η εξής αποκάλυψη: Η ανήμπορη ηλικιωμένη ήταν η Θεά Ήρα, η οποία επιθυμούσε να διαπιστώσει το ποιόν του χαρακτήρος του νεαρού ήρωα. Αφού λοιπόν διαπίστωσε τις ύψιστες αξίες που διακατείχαν το νεαρό πριγκιπόπουλο, του ορκίστηκε πως θα στέκεται για πάντα στο πλευρό του, τηρώντας μάλιστα εις το ακέραιο τη βαρυσήμαντη υπόσχεση της.
Όταν όμως ο Ιάσων έφτασε στην Ιωλκό έστω και μονοσάνδαλος, έμεινε έκπληκτος με την θερμή υποδοχή που του επιφύλαξε ο θείος του. Εννοείται βέβαια, ότι ο Πελίας, ως εξουσιομανής άνδρας δεν μετάνιωσε για τις πράξεις του. Αντιθέτως, επιθυμούσε να εξευμενίσει τον νεαρό ανιψιό του και στη συνέχεια να τον ξεφορτωθεί, ζητώντας του το ακατόρθωτο. Ζητώντας του να ταξιδέψει ως την μακρινή Κολχίδα και να επιστρέψει από εκεί μαζί με το ξακουστό και υπερπολύτιμο χρυσόμαλλο δέρας. Ο Ιάσων όχι μόνο δεν αρνήθηκε την πρόταση του Πελία, αλλά γνωρίζοντας ότι στο ταξίδι του αυτό θα έχει την εύνοια των Θεών, με χαρά και προθυμία δέχτηκε να εκπληρώσει την επιθυμία του θείου του και να κατακτήσει δόξα ασύγκριτη και παντοτινή. Για τον σκοπό αυτό, φρόντισε να μηνύσει στους σπουδαιότερους άνδρες της Ελλάδος, ότι επιθυμεί την συμπαράσταση τους, στην σπουδαία αυτή αποστολή. Μία αποστολή, η εκπλήρωση της οποίας, θα αποτελούσε το πλέον σημαντικό παράσημο στον ηρωικό βίο των ανδρών αυτών. Ο παντοδύναμος Ηρακλής, ο Τελαμώνας της Σαλαμίνας, ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης, ο Ορφέας από τη Θράκη και άλλοι σπουδαίοι και τρανοί άνδρες, με μεγάλη χαρά αποδέχτηκαν την πρόσκληση του νεαρού πρίγκιπα και ξεκίνησαν μαζί του το ταξίδι προς το «όνειρο». Το ταξίδι προς έναν νέο κόσμο, γεμάτο πλούτη, δόξα, καθώς και νέες ευκαιρίες και προκλήσεις.
Και προτού εισέλθω στην θεωρητική και αξιακή προσέγγιση των μυθολογικών γεγονότων, οφείλω να παραθέσω ένα ακόμα σημαντικό περιστατικό που μας κληροδότησαν οι πανίσχυροι και φιλόδοξοι Αργοναύτες. Καθώς λοιπόν οι Αργοναύτες ξεκίνησαν το ταξίδι τους, το φοβερό τους πλοίο η Αργώ ( όνομα που έλαβε από τον κατασκευαστή του Άργο) έδειχνε να χωλαίνει και να επιβραδύνει αντί να επιταχύνει. Οι γενναίοι αργοναύτες, με τις θεόρατες πλάτες και τα στιβαρά τους μπράτσα, αντιλήφθηκαν ότι μάταια κωπηλατούσαν και σπαταλούσαν δυνάμεις και αναθεμάτιζαν την τύχη τους, διότι η μεγαλειώδης εκστρατεία τους, ξεκινούσε με μία τόσο εκκωφαντική ατυχία. Κάποιοι κατηγορούσαν τον κατασκευαστή του υπερσύγχρονου αυτού πλοίου, ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούσαν το περιστατικό αυτό ως θεϊκό μήνυμα. Την λύση, έδωσε ένα κλαδί από τη δωδωναία Δρυ, το οποίο η θεά Ήρα τοποθέτησε στην πλώρη της Αργούς και το οποίο είχε την ιερή υποχρέωση να προειδοποιεί και να νουθετεί τους Αργοναύτες, στις κρίσιμες στιγμές του ταξιδιού της. Το θαυματουργό αυτό κλαδί λοιπόν, αποκάλυψε πως η υπερσύγχρονη Αργώ χωλαίνει, ακριβώς επειδή δεν αντέχει το βάρος και τον όγκο του ημίθεου Ηρακλή. Οι πάντες, και πρώτος από όλους ο Ιάσων, στεναχωρήθηκαν όταν κατάλαβαν ότι για να συνεχίσουν το ταξίδι τους, θα έπρεπε να αποχαιρετίσουν τον Ηρακλή. Κατευθύνονταν προς γη άγνωστη και εχθρική και οπωσδήποτε η απώλεια του σπουδαιότερου ήρωα της Ελληνικής μυθολογίας, ήταν μία πολύ δυσάρεστη εξέλιξη. Ο Ηρακλής βέβαια, σε αντίθεση με τον εξουσιομανή Πελία, ευχαρίστως κατέβηκε στον πρώτο όρμο που συνάντησε αυτός και οι ταξιδιώτες του. Ευχήθηκε καλή επιτυχία στους συμπολεμιστές του και έχρισε τον Ιάσονα άξιο αρχηγό των Αργοναυτών. Βλέπετε ο παντοδύναμος Ηρακλής, συνετός καθώς ήταν πάντοτε, αντιλήφθηκε πως έφτασε ο καιρός να λάμψει το άστρο του Ιάσονα. Αντιλήφθηκε ότι οι συμπολεμιστές του πρέπει να οδηγηθούν στο ένδοξο μέλλον όχι από έναν εκπρόσωπο του ξεπερασμένου παρελθόντος, αλλά από έναν ικανό και τολμηρό εκπρόσωπο του μέλλοντος.
Ασφαλώς οι περιπέτειες των Αργοναυτών στη συνέχεια, είναι όλες επικές και προσφέρουν άκρως διδακτικά και βαρυσήμαντα μηνύματα. Θεωρώ όμως ότι τα γεγονότα που παρέθεσα αποτελούν μία πολύ σημαντική πηγή σκέψεως για όλους μας. Ας δούμε λοιπόν τους συμβολισμούς της σύντομης αυτής ιστορίας που σας διηγήθηκα... Ο Ιάσων, ο εκπρόσωπος της νέας εποχής, γεννιέται κατά το διάστημα όπου η παλαιά εξουσία φθείρεται. Ο συνετός Αίσονας προδίδεται από το ίδιο του το αίμα και κάπως έτσι η διχόνοια ξεκινά να φθείρει την παλαιά τάξη πραγμάτων. Ο Ιάσων, μένει μακριά από τις διαμάχες της παλαιάς τάξης και εκπαιδεύεται από τον πλέον άξιο δάσκαλο της αρχαιότητας. Ο σοφός και συνετός Χείρων λοιπόν, αποτελεί ξεκάθαρα το πρότυπο του ιδανικού εκπαιδευτικού. Ο Χείρων αποτελεί την ενσάρκωση του χρήσιμου και συνετού εκπαιδευτικού, ο οποίος βλέπει μπροστά από την εποχή του και εργάζεται για το καλό της πολιτείας, νουθετώντας τους μαθητές του και μαθαίνοντας τους να πορεύονται με τα ανώτατα ιδανικά που ένας σωστός άνθρωπος οφείλει να υπηρετεί και να πρεσβεύει.
Ο νεαρός πρίγκιπας λοιπόν, είχε την ευλογία να μη φθαρεί από το παρηκμασμένο παρελθόν και να διαποτιστεί από ανώτερα ιδανικά και αξίες. Δεν αργεί μάλιστα η στιγμή, όπου ο ενήλικος πλέον Ιάσων, εφαρμόζει στην πράξη τα ανώτερα ιδανικά που πρέσβευε στη θεωρία. Ο Ιάσων σταματά την ξέφρενη πορεία προς το παλάτι του και αποδεικνύει το ήθος του, καθώς βοηθά μία ανήμπορη ηλικιωμένη, η οποία δεν είχε τίποτα να του προσφέρει ( όπως ο ίδιος πίστευε τουλάχιστον). Το γεγονός αυτό, είναι και η πλέον τρανή απόδειξη, πως ο ηγέτης του αύριο διεκδικεί την εξουσία όχι για να ανέλθει ο ίδιος κοινωνικά, μα για να βοηθήσει τον απλό λαό. Διεκδικεί την εξουσία για να υπηρετήσει και όχι να διαφεντεύει το λαό του. Ο δε Πελίας, είναι ο γνήσιος εκπρόσωπος της παλαιάς τάξης πραγμάτων, η οποία αρνείται να αποδεχτεί την ήττα της και να παραδώσει την σκυτάλη στη νέα γενιά. Ο εξουσιομανής αυτός άνδρας, προσπαθεί να εξευτελίσει και να υποβαθμίσει τον άνδρα που διεκδικεί τη θέση του. Προσπαθεί να υπενθυμίσει στο λαό τις αμέτρητες φορές που τον ευεργέτησε ( ο Πελίας φαίνεται πράγματι να ήταν αγαπητός στο λαό του) και προσπαθεί να ξεφορτωθεί το καινούριο με κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο.
Ο Ιάσονας βέβαια, διόλου δεν οπισθοχωρεί μπροστά στον γοητευτικό και καθηλωτικό λόγο του θείου του. Εξακολουθεί να μάχεται για να επέλθει η δικαιοσύνη στον κόσμο, ενώ αναζητά νέες δόξες και νέους ορίζοντες για το λαό του. Αντιλαμβάνεται πως ο Θείος του είναι ένας επιτυχημένος ηγέτης της εποχής του και προσπαθεί με τα κατορθώματα του να δημιουργήσει μία νέα εποχή. Προσπαθεί να δημιουργήσει ένα νέο υψηλό όραμα, το οποίο θα τον εξυψώσει στα μάτια του απλού λαού, αποκαθηλώνοντας παράλληλα τον εσωστρεφή και συντηρητικό αντίπαλο του. Ο νέος ηγέτης αρνούμενος κάθε λογική σκέψη λοιπόν, αποφασίζει να επιχειρήσει το ακατόρθωτο. Οι Θεοί μάλιστα, οι αλάνθαστοι αυτοί κριτές, δείχνουν να ευνοούν το όραμα του και στο πρόσωπο του να βλέπουν έναν άξιο ηγέτη. Διότι για το λαό μας, οι έννοιες ηγεσία και θρησκεία είναι πράγματι ταυτόσημες. Κανείς ηγέτης δεν μπορεί να θεωρηθεί άξιος, εάν δε σέβεται όχι μόνο το λαό του, αλλά και τη θεία δύναμη που προστατεύει τους Έλληνες.
Η εκστρατεία όμως ξεκίνησε. Ο Ιάσονας, μαζί με 60 τρανούς συμπολεμιστές και συμπατριώτες του, οδεύει γεμάτος αισιοδοξία προς το άγνωστο. Κάθε ένας από τους 60 αυτούς άνδρες, ονειρεύεται και κάτι διαφορετικό. Άλλοι ονειρεύονται αμύθητα πλούτη, άλλοι ονειρεύονται καλή ζωή και άγνωστες απολαύσεις, ενώ άλλοι ονειρεύονται νέες δόξες και νέες τιμές. Όλοι τους όμως, ο καθένας με τον τρόπο του, ονειρεύονται έναν κόσμο ακόμα καλύτερο από αυτόν που γνωρίζουν. Όλοι επιθυμούν να γνωρίσουν και να κατακτήσουν με το πνεύμα και την ανδρεία τους χώρες μακρινές. Ως γνήσιοι Έλληνες λοιπόν, οι Αργοναύτες ονειρεύονται διαρκώς νέες δόξες, νέες τιμές και νέες γνώσεις. Η θάλασσα είναι για αυτούς το σπίτι τους. Η θάλασσα, είναι η στοργική, αλλά και αυστηρή μητέρα τους, η οποία τους καθοδηγεί στο βέλτιστο, ενώ παράλληλα είναι έτοιμη να τιμωρήσει παραδειγματικά κάθε λάθος και κάθε παράλειψη τους. Οι αργοναύτες λοιπόν μπορεί να ονειρεύονται πλούτη και καλή ζωή, κυρίως όμως ονειρεύονται νέες χαρές και συγκινήσεις. Ονειρεύονται να κατακτήσουν νέους κόσμους και να αφήσουν το στίγμα τους στην ιστορία. Οι Αργοναύτες εν ολίγοις, αποτελούν τους γνήσιους εκπροσώπους του ανήσυχου Ελληνικού πνεύματος, το οποίο διαρκώς επιθυμεί να καινοτομεί, να πρωτοπορεί και γενικότερα επιθυμεί και θα επιθυμεί πάντοτε, να αισθάνεται ελεύθερο και υπερήφανο για την καταγωγή και τα επιτεύγματα του.
Και το τελευταίο περιστατικό στο οποίο αναφέρθηκα, ήταν η αναγκαστική αποχώρηση του Ηρακλή από την μεγαλειώδη αυτή εκστρατεία. Μία αποχώρηση η οποία μπορεί να προκάλεσε συγκίνηση και ανησυχία, μα στην πραγματικότητα ήταν αναγκαία, για να «λάμψει» το άστρο της νέας γενιάς. Ο Ηρακλής άλλωστε, ήδη σύμφωνα με την μυθολογική παράδοση, είχε αποπερατώσει τους 12 άθλους του και είχε ταξιδέψει στα πέρατα της τότε γνωστής οικουμένης. Άρα λοιπόν από το ταξίδι αυτό ο Ηρακλής δε θα κέρδιζε τίποτα άλλο, παρά ένα ακόμα "τρόπαιο" στην εντυπωσιακή «τροπαιοθήκη» του. Ο ίδιος ο Ηρακλής, φαίνεται να αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα αυτή και με μεγάλη προθυμία και χωρίς να στεναχωρηθεί, αφήνει τους συμπολεμιστές του και τους εύχεται κάθε επιτυχία. Και στο σημείο αυτό, θεωρώ είναι ξεκάθαρη η αντίθεση μεταξύ Ηρακλέους και Πελία. Και οι δύο ικανοί και σπουδαίοι άνδρες, μα ο δεύτερος πασχίζει να κρατηθεί στην εξουσία με κάθε τρόπο. Ο Ηρακλής όμως, κανένα πρόβλημα δεν έχει να συμμετάσχει στην αργοναυτική εκστρατεία όχι ως στρατηγός, αλλά ως στρατιώτης του Ιάσονα. Στη συνέχεια μάλιστα, δε διστάζει να θυσιάζει τον εγωισμό του για χάρη του συνόλου. Κατεβαίνει από την Αργώ και αποχαιρετά τους συμπολεμιστές του συγκινημένος. Ξεκαθαρίζει μάλιστα στον Ιάσονα πως είναι άξιος αρχηγός. Επιβεβαίωσε με αυτόν τον τρόπο ο σπουδαιότατος ήρως της ελληνικής μυθολογίας, τη ρήση του Χίλωνος του Λακεδαιμόνιου: «Ο ισχυρός πρέπει να είναι πράος, ώστε περισσότερο να τον σέβονται παρά να τον φοβούνται».
Διότι οι Έλληνες, είναι λαός αξιοπρεπής και υπερήφανος. Είναι λαός ο οποίος έχει την αρετή και την τόλμη να αναγνωρίζει το δίκαιο και το άδικο. Είναι λαός ο οποίος επιδιώκει την αριστεία και την καινοτομία. Και εάν έχουμε την εντύπωση πως οι στενόμυαλοι οπαδοί του Πελιασμού ( οπαδοί του «προοδευτικού συντηρητισμού», αρνητές της λογικής και πολέμιοι της πραγματικής προόδου) , υπερτερούν στη σημερινή Ελλάδα, θυμηθείτε πως την έχουμε όχι διότι αυτοί υπερτερούν, μα διότι αυτοί φωνάζουν περισσότερο από εμάς. Όλοι οι Έλληνες ενωμένοι λοιπόν, γηραιότεροι και νεότεροι, ας απαρνηθούμε τα λάθη του παρελθόντος, ας διατηρήσουμε τα κεκτημένα του παρελθόντος και πάνω σε αυτά ας χτίσουμε ένα λαμπρό και ένδοξο μέλλον!